Klooster Maria Vlucht
Almelo zal straks aan zijn stadsvernieuwing beginnen, onze stad wordt ook wel genoemd
“Residentiestad” of “Aastad” De gemeente wil als het goed is van het Kloppend hart zoals ze de binnenstad noemen “ Monumenten herstellen, dotteren van het Kloppend hart zodat het geen hartaanval wordt.” Hopen dat ze ook heel zuinig zijn op onze monumenten. Gemeente let op voor dat U toestemming geeft, dat als er nieuwe winkels komen de firma vaak het pand een eigen imago geven met de kleur van hun winkelketen, dat is jammer, want zo gaat de bovengevel die vaak nog historisch is ook verloren, en wordt het een lelijk pand, laat we onze monumentale stijl bewaren. Er is al zoveel weg.
Een stuk historie over een deel van het gebied waar de stadsvernieuwing straks zal
plaatsvinden. nl de vroegere Haven met kom (die weer terugkomt) en een deel van
de markt hoek Wierdensestraat. waar een nieuw gemeentehuis zal verrijzen. Hier noemenswaardige
gegevens: Volgens Okker is vroeger (in de buurt waar nu de Kloosterhofflat staat),
waar vroeger café de Boer zat op de hoek Wierdensestraat met ernaast de slijterij
van Backer die eens haar wijnkelder liet vergroten, een beschadigd beeld voor de
dag gekomen van het oude klooster. Dit is lang in het bezit geweest van de Apotheek
Lamberts en was later bij de Paters in Zenderen. ( Ik heb daar geïnformeerd maar
het is moeilijk om daar iets verder te komen, men weet van niets) Na weer opnieuw
informeren nu bij Vicaris Woolderink van onze eigen St. Georgiuskerk, hoorde ik dat
het beeld aan het begin van de vorige eeuw ( zou kunnen misschien door de Paters
in Zenderen?) persoonlijk geschonken aan een toenmalige priester hier in Almelo,
die het beeld toen hij naar Zeist is gegaan mee heeft genomen. Toen ik in Zeist
bij Pastoor Woorts informeerde bevestigde hij dat. Het zou kunnen zijn dat het in
de Heilige Familiekerk in Zeist heeft gestaan, later in de 20 er jaren is de St.
Jozefkerk gebouwd en is de Heilige Familiekerk gesloten, het beeld staat nu in de
St. Jozefkerk op het zijaltaar. Het is een beeld van Maria met het kind. Dus nu weten
we waar het toen gevonden gedeelte van het beeld, tijdens het vergroten van de wijnkelder
van Backer gebleven is. Ook een erfenis van de vroegere Kloosterzusters van Almelo,
de vondst was dus ongeveer waar later Vers-
In het verre verleden lang voor de haven er was stond daar volgens de Hr. Okker ongeveer op de plaats waar later ongeveer de haven in de kom overging, als men de Oude Kloosterweg
( die nu weg is) op de hoek doortrekt een groot kloostergebouw genaamd het Catherinaklooster. De gezamelijke tuinen werden “de Kloosteresch” genoemd, deze strekten zich uit tot de Wierdensestraat, Boompjes, het Stationsplein, de Spoorstraat, de Bakenstraat en het Noordwestelijk gedeelte van het Marktplein. Ook waar toen de Stadsgraven lag, het water van de Hagengracht dat vroeger door liep. Die weer uitkwam bij de Molenstreng.Al zover bekend vanaf begin de 15e eeuw aan de rand van de stad. Het was in ieder geval een groot gebied. De zusters van het klooster toen nog begijnen zaten daarvoor vanaf eind 13e eeuw op een Begijnenhof, achter de Kerk over de Gótte. Later begin 14e Eeuw werd het St. Catherijne Klooster gesticht naar de Patrones St Catherina toen waren ze geen begijnen meer maar kloosterzusters.
Maar toen kwam de reformatie en moesten deze 28 zusters weg, in 1664 hebben ze de wijk genomen naar even over de Duitse grens in Glane, aan de oever van een gracht. En hebben daar een nieuw klooster gesticht genaamd “Maria Vlucht” waarbij ook een kerkje
( Kerkschuur). Ze mochten hun bezittingen meenemen. De Katholieken van de toen de
H. Martinuskerk in Losser kort bij Glane, mochten ook niet meer kerken deze werd
Hervormd, dus gingen ze naar deze zusters naar de kerkschuur in Glane.. Later werden
op Munsters gebied veel kloosters opgeheven, de zusters trokken elders heen, In 1810
gaf Koning Lodewijk de kerk weer aan de Katholieken en de toren aan de Gemeente.
Er kwam steeds meer volk de kerk werd te klein, en na meerdere verbouwingen werd
de nieuwe Maria Geboortekerk gebouwd in 1902. De oude Martinuskerk werd afgebroken
op de toren na die nog prachtig staat te pronken. Ik hoorde dat er in de Maria Geboortekerk
in Losser nog 13 Apostelbeelden aanwezig waren van houtsnijwerk die vroeger door
van de zusters van het vroegere klooster uit Almelo waren meegenomen, naar Glane,
en die in1811 naar de voormalige H. Martinuskerk waren gebracht in Losser, en nu
dus in de Maria Geboortekerk. Dus ik nam contact op met de Eerwaarde Pastoor Reerink.
En inderdaad ze waren daar. Ook bezaten ze nog relikwieën van de Heilige Bonifacius,
en de Martelaren van Gorkum. De Koster Klein Rot was aanwezig en wij mochten foto’s
maken voor de historie op mijn site. Het is heel indrukwekkend die geschiedenis en
de verbintenis van het gebied Glane-
Toen besloten wij ook nog naar Glane te gaan en eens te kijken wat er van deze geschiedenis over was, via een grote laan met rododendrons kwamen wij voor een wit hek, aan de linkerkant stond een hele oude schuur, door het hek gekomen kregen wij toestemming om hier te fotografen. Direct zagen wij al het oude klooster staan alhoewel helemaal opgeknapt, aan het gebouw stond nog een hele oude waterpomp. Heel goed onderhouden. Grote prachtige tuinen en een grote gracht eromheen, precies zoals wij verwacht hadden. Opzij stond nog een oude waterput uit die tijd. Aan de andere kant van het oude klooster woonde de eigenaar in zijn mooie villa, na een tijd kwam hij naar buiten en wij kregen zijn uitleg!
Hij vertelde dat hier toen de zusters er nog waren meer gebouwen hadden gestaan. Op de plaats van de duiventil stond een kerkje een soort kerkschuur. En in die hele oude schuur voor het hek werkten in die tijd de zusters ze maakten linnen daarvoor werden bomen geplet vezels geknoopt, en ze weefden , dat deden ze ook in de bovenverdieping van het oude klooster. Het werd met een touw naar boven getrokken, ze hadden toen een grote omzet met Engeland, volgens hem het eerste begin daar van de textielindustrie.
Dan wees hij op een prachtig beeld in een perkje, genoemd het “Nunneke” (is Nonnetje) het beeldt een klein vrouwtje uit dat vroeger in het klooster altijd veel gedaan had, en opgenomen was bij de zusters. Ze kreeg een beeld, maar in die tijd had Napoleon het in een gat gegooid. Zijn familie had het er weer neergezet. Maar het vreemde was het beeld had steeds vooraan gestaan, en steeds stond het weer op een andere plek zo maar vanzelf heel mysterieus. Het werd hier toen een soort bedevaartplaats, de mensen kwamen overal weg ook uit Duitsland. Zijn familie wilde dat niet meer, en toen hebben ze het aan het museum in Gronau geschonken, maar in de oorlog is het door een bombardement kapot gegaan, alleen de kop was er nog, deze is nog in het museum. Dit beeld hebben ze nagemaakt van de echte, en die heeft hij gekregen van de kinderen toen hij 75 jaar werd.
Hij verteld over Napoleon, “Ze waren eerst naar Rusland gegaan ook in Moskou, maar hij had geen dak op zijn kop”, wijzend op de omgeving verteld hij dat er vroeger bij het klooster meer gebouwen stonden, maar dat Napoleon toen op de terugweg hier toen alles heeft verbrand, op dit ene pand na “het klooster” en de oude schuur voor het hek. Ze hebben toen in dat ene pand gezeten. Tot de Pruisen kwamen met Generaal Blúcher van de Pruusen ( Pruisen) die zijn leger leidde tegen Napoleon toen samen met Engeland. Ze zeiden “Laat het avond worden, dan komen de Pruusen” Tegen Napoleon is de slag bij Waterloo gewonnen.
Nog even terug komen op Almelo toen de kloosterzusters waren vertrokken was volgens de Hr. Okker kwam het klooster in de handen van de Heer van Almelo, hij heeft met de vrijgekomen stenen een huis gesticht waar arme gezinnen onderdak en levensonderhoud werd verstrekt. ( ongeveer waar later de firma. ten Hove zat) het heeft daar vele jaren gestaan aan het water van de Hagengracht, en in 1834 afgebroken. In 1834 heeft de Graaf weer een Armenhuis laten bouwen, maar nu aan de Wierdensestraat dit werd het Klooster genoemd, door hetgeen wat er van het pand ervoor nog gebruikt kon worden, en dus werd gebruikt. En het stond op de grond van de Kloosteresch en ten 2e waren er nog wat stenen verwerkt die uit het oude klooster kwamen. Het heeft er van 1834 tot 1899 gestaan. De koninklijke Weverij Nijverdal had het gekocht van de Graaf, en de zandstenen moesten naar het kasteel, Hierna heeft de Graaf een armenhuis opgericht bestaande uit 4 woninkjes in de Paulinkstraat naast de Oranjeschool. Een deel van de stenen van het armenhuis Wierdensestraat zijn toen gekocht en gebruikt bij de bouw van een huis aan de 1e Vijverstraat nr.18
Dat was dus een beetje geschiedenis over het vroegere Klooster, het is toch prachtig en haast niet te geloven dat er in Losser in de Maria Geboortekerk nog de werkelijke overblijfselen in de vorm van de 13 Apostelbeelden van het vroegere klooster van Almelo zijn. Ik vind het interessant om U de foto’s van deze beelden kan laten zien.
Graag wil ik de vriendelijke Pastoor Reerink bedanken voor zijn bereidwilligheid,
eveneens de Heer Klein Rot die direct klaarstond om ons al dat moois in de Maria
geboortekerk te laten zien en laten fotograferen. De eigenaar van het vroegere Klooster
in Glane, en enkele gegevens uit het boekje St. Catharina-
En Het boek Almelo Vroeger en thans door Mr. Okker door mijzelf herschreven en uitgegeven.
Het zal mij niets verwonderen dat er met deze grote stadsvernieuwing nog wat van het klooster te voorschijn komt.
Leidy
